Tereny, na których przez wieki ścierały się obce sobie ludy, a ci co pozostawali na dłużej, doznawali licznych najazdów, obfituje w wiele tajemniczych pozostałości i zagadkowych historii.

Wiadomo, że im zdobywcy dłużej władali podbitym terenem, tym więcej mieli czasu na niszczenie śladów po poprzednikach, a zarazem możliwość wystawienia większej ilości świadectw swojej obecności. Przydawało się to im, bo gdy następowali nowi władcy, to były większe szanse, że więcej takich pamiątek uchowa się gdzieś w zapomnieniu. Z tego względu tereny Warmii, Mazur oraz skrawek Powiśla, zwane dawniej Prusami Wschodnimi, są tak interesujące dla tropicieli materialnych tajemnic i zapomnianych historii.

Gdzieś, gdzie ziemie przez wieki należały do jednego państwa, na ogół wszystko jest znane i opisane. Tam gdzie celowo niszczono i zacierano ślady po poprzednikach, czy to oddolnie, czy ideologicznie odgórnie, ciągle jest i jeszcze długo będzie wiele do odkrycia i wyjaśnienia. Każde miejsce posiada swoją historię, a im jest starsze, tym może być ona ciekawsza, jednak nie zawsze udaje się ją odtworzyć.

Czasami, gdy zdarzenia dotyczyły spraw tajnych lub skarbów, tajemniczość gwałtownie wzrasta, niewspółmiernie do minionego czasu. Niewiele zagadek udało się rozwiązać do końca, większość ma zbyt wiele niejasności i hipotez przeplatanych legendami. Są również sprawy, wręcz niesamowite, o których wiadomo czasem mniej niż jedno zdanie, jak i takie, o których nic nie wiadomo...